Przedszkole "Bajka"

 

 Wiek przedszkolny to czas intensywnego rozwoju fizycznego i umysłowego dziecka. To co jemy wpływa na samopoczucie i czynności naszego organizmu. Nawyki żywieniowe nabyte w dzieciństwie kształtują późniejsze wybory.

Dieta dzieci powinna być zrównoważona odżywczo odpowiednio dla danego wieku, różnorodna i oparta o produkty jak najmniej przetworzone – naturalne i wysokiej jakości.

My – rodzice zbyt często narzucamy z góry dzieciom, że coś jest niesmaczne, bo sami tego nie lubimy. Następnie ulegamy prośbom naszych pociech i podajemy im często te same potrawy – „bo lubią”, „niech zjedzą chociaż to” i robimy rosół, podajemy „Monte”, „Danonki” itp.

Jedną z ról przedszkola jest propagowanie zdrowego odżywiania. Żywienie w naszym przedszkolu oparte jest na zasadach racjonalnego żywienia w/g  zalecanych racji pokarmowych dla wybranych grup ludności w zakładach żywienia zbiorowego.

proponowane dzienne modelowe racje pokarmowe (wyrażone w gramach) w produktach, wykorzystywane są w 75% ze względu na czas przebywania dziecka w przedszkolu, natomiast 25% zarezerwowane jest na kolację w domu. Spożycie ilościowe wszystkich grup produktów zabezpiecza dziecko przed niedoborami.

 

 

źródło: H. Turlejska, U. Pelzner, L. Szponar, E. Konecka-Matyjek „Zasady racjonalnego żywienia – zalecane racje pokarmowe dla wybranych grup ludności w zakładach żywienia zbiorowego”, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2006.

 

Bardzo ważne jest, aby od najmłodszych lat wytworzyć dobre nawyki żywieniowe, nie ograniczać dziecka w poznawaniu nowych smaków, bo to będzie owocować dobrym rozwojem dziecka i dojrzałego człowieka.

 

Pracuję jako dietetyk w przedszkolu od 1998 roku. Staram się tu prowadzić kuchnię domową. W oparciu o wiedzę żywieniową, zestawiam produkty tak, aby podwyższyć wartość odżywczą potraw, a jednocześnie nie zniechęcić dzieci do jedzenia.

Posiłki w naszym przedszkolu zawierają produkty ze wszystkich grup: zbożowe, warzywa i owoce, produkty białkowe, cukry i tłuszcze. Są to artykuły wysokiej jakości w przystępnej cenie, ponieważ 1,30 zł za śniadanie i 3,00 zł za obiad wbrew pozorom to nie jest dużo. (Tylko kompot z mrożonych owoców to koszt 35 gr. na osobę).

Podajemy różnorodne kasze (jęczmienna, pęczak, gryczana, jaglana, manna, kukurydziana, kus-kus, płatki owsiane, jęczmienne, ryż biały, brązowy), pieczywo żytnie z ziarnami, pieczywo pełnozbożowe. Produkty te dostarczają węglowodanów złożonych, które są doskonałym źródłem energii i dostarczają wielu witamin i składników mineralnych. Wprowadzamy mussli z owocami i orzechami, aby pokazać dzieciom, że istnieją smaczne i zdrowe potrawy, a nie chrupki na mleku (słodkie i chemiczne). Niestety czasem przegrywamy z przyzwyczajeniami dzieci do „niezdrowych” produktów.

 

Wykorzystujemy bardzo duże ilości warzyw i owoców. Sam wywar na każdą zupę to ok. 11kg włoszczyzny, a nie kostki rosołowe. Surówki i jarzynki przygotowujemy z warzyw sezonowych. Poza sezonem stosujemy warzywa i owoce mrożone (brokuły, kalafior, fasolka szparagowa, szpinak, wiśnie, truskawki, maliny, porzeczki), a nie zaprawy kompotowe. Produkty z tej grupy dostarczają bardzo duże ilości błonnika, który reguluje wiele czynności w naszym organizmie i oczyszcza.

 

Produkty białkowe (nabiał, ryby, mięso, jajka i warzywa strączkowe) mają wysoką jakość i są przez nas przetwarzane w przedszkolu. Stanowią budulec dla organizmu i są skarbnicą witamin i minerałów:

• Mleko Mazurskie 2%, twaróg półtłusty, ser żółty Gouda
• ryby – filety z dorsza, filety z morszczuka, z mintaja, z których robimy gałki, kotlety, paluszki rybne
• warzywa strączkowe – groch, fasola, soczewica, soja
• jajka – w miarę dostępu z nr 1 lub 2
• mięso wieprzowe – schab bez kości, łopatka, szynka, boczek surowy
• mięso wołowe – udziec
• pierś z indyka, pierś z kurczaka, udko z kurczaka, (porcje rosołowe drobiowe, porcje rosołowe z gęsi na wywar)
• parówki berlinki ełckie – zawartość mięsa 68%
• kiełbasa podwawelska, „dobra”, rzadko! mortadela, serdelki
• szynka gotowana, konserwowa (ok. 19zł/kg), polędwica sopocka, pierś wędzona z indyka
• pasztet białostocki – nie zawiera MOM, konserwa sterylizowana

Pasty z wędliny i jaj z warzywami, pasty z ryb (makrela wędzona, konserwy rybne – filety z firmy BMC), pasty z twarogu ze śmietaną i owocami, bądź warzywami. Twarożki z truskawkami, malinami, jabłkiem, czy marchewką.

 

Tłuszcze – stosujemy olej rzepakowy, słonecznikowy, masło extra.

Do potraw nie używamy przypraw złożonych typu „Kucharek”, „Vegeta” itp. Stosujemy sól, pieprz ziołowy, pieprz naturalny, liść laurowy, tymianek, oregano, bazylię, siemię lniane, zioła prowansalskie, chrzan, sok z cytryny.

Sól – codzienne zużycie soli to ok. 0,5 – 0,75 kg na 250 dzieci (2-3g na dziecko)

Cukier – ok. 3-4 kg dziennie na 250 dzieci (14-16g na dziecko, gdzie norma wynosi 35g na dziecko).

Podajemy dzieciom także miód naturalny i dżemy wysokogatunkowe.

Do spulchniania kotletów i gałek używamy najczęściej ugotowanych kasz zamiast bułki tartej. Mielimy je z mięsem, dzięki czemu nie są wyczuwalne, a potęgują wartość odżywczą potrawy.

Sosy zagęszczamy miksowanymi warzywami, a nie zasmażkami.

Sami przygotowujemy kisiele na bazie świeżych owoców, bądź mrożonych, jak również kompoty.

Serwujemy kakao na mleku, a nie wyrób kakaopodobny (np. Puchatek) , herbaty Lipton – czarna, malinowa, z dzikiej róży, aronii lub ziołowe – pokrzywa, melisa, rumianek, mięta.

Woda mineralna niegazowana jest stale dostępna w każdej dziecięcej sali.

 

Bardzo trudno zmienić nam przyzwyczajenia dzieci. Uważamy jednak, że stosując domowa kuchnię z małą ilością przetworzonych produktów, serwujemy dzieciom samo zdrowie. Dzieci w grupie łatwiej przełamują bariery w spożywaniu nowych potraw. Obserwując rówieśników potrafią sięgnąć po produkty nieznane, a nawet do tej pory nielubiane. Jako rodzice dzielmy razem z przedszkolem odpowiedzialność za utrzymanie zdrowego żywienia, także w swoich domach. Pozwólmy dzieciom wyrobić własne preferencje smakowe.

 

Wywar na zupy na ok. 250 porcji:

- 100 l wywaru: -  porcja rosołowa z kurczaka, z gęsi – ok. 1,5 kg,

                             - włoszczyzna bez kapusty – 5,5 kg (seler, pietruszka, nać pietruszki, por)

                             - marchew – 5kg

                            - liść laurowy, ziele angielskie, pieprz ziołowy lub naturalny, sól (0,25kg)

+ warzywo główne np. zupa brokułowa, kalafiorowa:  10kg kalafiora lub brokuł + śmietana; zupa fasolowa: fasola, majeranek i kiełbasa podsmażona z cebulką; zupa ogórkowa: + 10kg ogórka kiszonego itd.

 

 

Bigos u nas nie jest tradycyjną potrawą. My przyrządzamy go biorąc na ok. 250 dzieci:

• 30 kg kapusty kiszonej
• 10-15 kg kapusty świeżej
• 5 kg pieczonego mięsa z udek z kurczaka
• ok. 8 kg pieczonej łopatki

Dodajemy tylko majeranek, miód i gotujemy do miękkości.

 

Chleb podajemy na zakwasie z mąki pszennej 750, żytniej 720, z siemieniem lnianym, otrębami, bądź słonecznikiem.

Ze słodkości występuje bułka słodka z nadzieniem, pączek w tłusty czwartek, ale NIGDY nie serwujemy batonów, jogurcików, czy wafelków na drugie śniadanie lub deser.

Jeżeli zdarzy się podanie parówki lub mortadeli, to równoważy się ten posiłek warzywami (surówka i zupa z dużą ilością warzyw), aby wyeliminować szkodliwy wpływ dodatków, które występują w tych produktach.

Np.: zupa jarzynowa, ziemniaki, mortadela opiekana w jajku, surówka z marchewki ze śmietaną, kompot owocowy.

Sami przyrządzamy kotlety rybne i paluszki. Paluszki – filet z ryby panierowany w jajku i bułce tartej, smażony w oleju.

 

Kotlet z ryby na 250 dzieci:

• filet z mintaja i dorsza bez skóry – 17 kg (6kg mintaj + 11 kg dorsz)
• boczek surowy bez skóry – 4 kg
• cebula – 2,5 kg
• bułka tarta – 1 kg
• jaja – 20 szt.
• sól, pieprz, czosnek podsmażony + koper lub natka pietruszki.

Należy to zmielić po wcześniejszym umyciu, wyrobić na gładką masę i smażyć.

 

S M A C Z N E G O …

Dietetyczka – Małgorzata Sobottka